افزایش تولید «خودرو»، به سادگی افزایش تولید «پفک» نیست/ پارادوکس هدفگذاری تولید 1.6 میلیون خودرو توسط وزارت صنعت و معدن؟!

گفت و گوی اختصاصی «اقتصاد خودرو» با امیررضا واعظ آشتیانی، معاون اسبق وزارت صنایع و معادن

در شهریور 1401 مجدداً مقامات ارشد وزارت صنعت، معدن و تجارت، بر تحقق اهداف مندرج در «برنامه صنعت خودرو» مبنی بر تولید 1.6 میلیون خودرو در سال 1401 و تولید 3 میلیون خودرو در سال 1404 تاکید کردند. این در حالی است که نه تنها، وعده افزایش 11 درصدی تولید خودرو در سال 1400 محقق نشد، بلکه حتی 3 درصد کاهش تولید رقم خورد.

0

اقتصاد خودرو– در شهریور 1401 مجدداً مقامات ارشد وزارت صنعت، معدن و تجارت، بر تحقق اهداف مندرج در «برنامه صنعت خودرو» مبنی بر تولید 1.6 میلیون خودرو در سال 1401 و تولید 3 میلیون خودرو در سال 1404 تاکید کردند. این در حالی است که نه تنها، وعده افزایش 11 درصدی تولید خودرو در سال 1400 محقق نشد، بلکه حتی 3 درصد کاهش تولید رقم خورد.

با توجه به این که تولید یک میلیون و 600 هزار خودرو در سال 1401، نیازمند رشد 66 درصدی تولید بوده و در 5 ماهه اول سال 1401 فقط 10 درصد رشد تولید محقق شده، «اقتصاد خودرو» در گفت و گوی اختصاصی با مهندس امیررضا واعظ آشتیانی (معاون اسبق وزارت صنایع و معادن و عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی)، قابلیت های این وزارتخانه در حوزه برنامه ریزی از یک طرف و از طرف دیگر تیراژ تولید خودرویی را که احتمال تحقق عملی دارد، بررسی کرده است.

*****

 

گفت و گوی اختصاصی «اقتصاد خودرو» با امیررضا واعظ آشتیانی، معاون اسبق وزارت صنایع و معادن

 

*در یک دهه گذشته، چند بار در مورد میزان تولید و تیراژ سالیانه خودرو هدفگذاری شده و آخرین بار، در همین دولت آقای رئیسی، این هدفگذاری توسط آقای فاطمی امین به عنوان وزیر صنعت و معدن، برای سال های 1400 تا 1404 اعلام شده. بر اساس برنامه آقای فاطمی امین، تولید سالیانه خودرو در سال 1404 باید به 3 میلیون دستگاه برسد.

در برنامه راهبردی آقای فاطمی امین برای صنعت خودرو، قرار بر تولید یک میلیون و 100 هزار خودرو در سال 1400 بود. با این حال، به جای افزایش تولید نسبت به سال 1399، اتفاقا کاهش تولید رخ داد.

به هر حال، وزارت صنعت، معدن و تجارت، یک وزارتخانه بزرگ بوده و تعداد زیادی نیروی انسانی شاغل دارد. با توجه به مسئولیتی که در وزارت صنعت و معدن داشته و از این وزارتخانه شناخت دارید این وزارتخانه چه قابلیت هایی دارد که برای یک صنعت مهم کشورمان یعنی صنعت خودرو هدفگذاری می کند؟

 

-دولت در چندین نوبت در سال های گذشته اعلام کرد که شرکت های بزرگ خودرو سازی، دولتی نیستند و خصوصی سازی شده اند، اما واقعیت این است که این شرکت ها، دولتی بودند یا به تعبیر دیگر خصولتی (خصوص- دولتی) و خصولتی متمایل به دولت بودند.

البته یک بخش از سهام خودرو سازان در بورس عرضه شده و مردم در قالب شخصیت های حقیقی یا حقوقی، این سهام را خریداری کرده اند. آن چیزی که مسلم بود، این بود که سیاستگذاری ها، ابلاغ ها، دستورها و حتی انتخاب مدیران عامل و هیأت مدیره های دو شرکت بزرگ ایران خودرو و سایپا، به عهده وزارت صنعت و معدن بود.

این وضع، نشان می دهد که خودرو سازی ما، خودروسازی دولتی است. وقتی که دولت یا وزارت صنعت و معدن، تیراژ گذاری می کند، یا به تعبیری سیاستگذاری می کند، یعنی این که خودرو سازان و هیأت مدیره دو شرکت ایران خودرو و سایپا، تاثیر جدی در اداره این شرکت ها ندارند. در صورتی که هیأت مدیره شرکت خودروسازی، باید در ارتباط با تیراژ خودرو، سیاستگذاری کند.

این که وزارت صنعت و معدن، به هدفگذاری شرکت های خودرو سازی ورود می کند و حنی یک اداره کل خودرو دارد و جدیداً معاونت صنایع حمل و نقل را ایجاد کرده، نشان دهنده این نیست که دولت می خواهد شرکت های خودرو سازی را خصوصی کند.

 

*اگر وزارت صنعت و معدن، یک معاونت در حوزه صنایع حمل و نفل داشته باشد چه اِشکالی دارد؟

 

-این وضع، نشان می دهد که دولت می خواهد خودرو سازی همچنان در پهنه دولت قرار داشته باشد و دوست دارد بدنه دولت را چاق و فربه نگه دارد. متاسفانه سیاستگذاری به نحوی است که همواره دولت، چه در مورد کیفیت خودرو و چه در مورد کمیّت خودرو، متهم باشد.

این چه سیاست و چه منطقی است که وزارت صنعت و معدن، از گذشته تا کنون، همین رویّه را ادامه داده و جلو می رود.  اگر قرار است بر اساس قانون تجارت، هیأت مدیره شرکت اختیارات لازم را داشته باشد، هیأت مدیره باید برای تیراژ خودرو هدفگذاری کند. اگر این طور نباشد، پس چرا هیأت مدیره انتخاب شده.

مقامات وزارت صنعت و معدن، یک بار قانون تجارت را مطالعه کنند و ببینند مسئولیت های تضامنی یک شرکت به عهده هیأت مدیره است و نه وزارت صنعت و معدن. هر اتفاقی که در داخل شرکت رخ می دهد، وزیر صنعت و معدن، معاون وزارتخانه و مدیر کل خودروی وزارت صنعت و معدن را بازخواست نمی کنند و برای محاکمه، به طور مستقیم سراغ اعضای هیأت مدیره شرکت می روند.

اگر هیأت مدیره باتجربه، آگاه و اصلح انتخاب شود، آنها خودشان می توانند در حوزه های مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، مسائل را بررسی کرده و تصمیم گیری کنند که آیا این تیراژ باید با توجه به شرایط و مقتضیات شرکت و پتانسل های شرکت، تحقق پیدا کند یا نه.

 

*کشور سوئد در همه سال های اخیر حدود 10 میلیون جمعیت داشته و یکی از استادان ایرانی، مدتی قبل گفته بود که وزارت صنعت این کشور جمعاً 100 نفر نیرو و کارمند دارد.

وقتی یک وزارتخانه با تعداد نفرات کم با یک وزارتخانه دیگر و با تعداد نفرات زیاد را مقایسه می کنیم، آیا این وزارتخانه با بدنه بزرگ برای نشان دادن تصویر مثبت از عملکرد خودش، به سمت همین برنامه ریزی ها و هدفگذاری کردن برای شرکت ها کشیده می شود؟

 

-وزارت صنعت در سوئد، فقط سیاستگذاری کرده و خط مشی ها را مشخص می کند. در آنجا ظرفیت های کشور خودشان را مشخص می کنند و این که چه کمک هایی می توانند به شرکت خودروساز ارائه کنند. برای مثال، بزرگ ترین شرکت خودروساز سوئد، شرکت «ولو» است. این طور نیست که وزارت صنعت سوئد، در کارخانه ولوو و در کار هیأت مدیره آن دخالت کند.

در کشور ما، این طور است که می خواهیم ضعف مدیریت کلان در بخش صنعت را با ایجاد معاونت صنایع حمل و نقل، حل کنیم. در ضمن، در مورد بالا بردن تیراژ خودرو باید بگویم که یک موقع هست که ما ظرفیت های خالی، در یک شرکت داریم و مورد شناسایی قرار نگرفته است. شناسایی این ظرفیت ها، جزو مسئولیت های هیأت مدیره شرکت و کارخانه است.

این ظرفیت خالی، به این معنا نیست که یک دفعه، تولید 30 درصد افزایش پیدا کند. حداکثر افزایش تولید در حد 5 تا 10 درصد است و اگر می خواهند تولید 40 درصد یا 50 درصد افزایش پیدا کند، نیازمند سرمایه گذاری، نیازمند تکنولوژی جدید و نیازمند آموزش است. تولید خودرو، مثل تولید پفک نیست که تصمیم بگیریم و فرضاً امشب تولید آن را از 10 تُن به 20 تُن افزایش بدهیم.

 

*در روزها و ماه های بعد از انتخاب آقای فاطمی امین، به عنوان وزیر صنعت و معدن در دولت آقای رئیسی، برخی رسانه ها و شخصیت های سیاسی و اقتصادی و نمایندگان مجلس اصرار داشتند که مدیران عامل ایران خودرو و سایپا به علت وابستگی به دولت قبلی و ناکارآمدی برکنار شوند.

چند ماه گذشت و بالاخره مدیران عامل این دو شرکت برکنار شدند و همزمان با این اتفاقات، برنامه وزیر صنعت و معدن برای صنعت خودرو سازی در بهمن 1400 منتشر شد. آیا این نوع رسانه ها و چهره های سیاسی و اقتصادی برای جهت دهی به وزارت صنعت و معدن نقش داشتنند و تکلیف برای وزارتخانه در نظر گرفتند؟

 

-هر جا که پای دولت وجود دارد، حرکت های سیاسی هم وجود دارد و این وضع، اجتناب ناپذیر است. از طرفی، معنی و مفهوم تغییر مدیریت، این است که ما یک تغییر مدیریت انجام می دهیم تا مطلوبیت بالا برود و سود افزایش پیدا کند.

اساساً معنی و مفهوم مدیریت، افزایش سود است و البته سود، فقط مادی نبوده و در ابعاد مختلف، باید برای یک مجموعه، سود ایجاد شود. اگر قرار باشد که ما تغییر مدیریتی ایجاد کنیم ولی هیچ تحولی رخ ندهد، همان مدیران قبلی هستند و نیازی به تغییر مدیریت نیست. بنابراین، ما تغییر مدیریت را مساوی می دانیم با این که در یک مجموعه، تحول، تنوع و سود ایجاد شود.

 

وزیر صنعت و معدن

 

*بر اساس هدفگذاری وزیر صنعت و معدن، تولید خودرو باید از 992 هزار دستگاه در سال 1399، به یک میلیون و 100 هزار دستگاه در سال 1400 افزایش پیدا می کرد. با توجه به این هدفگذاری، در اصل باید 11 درصد افزایش تولید اتفاق می افتاد ولی در عمل 3 درصد کاهش تولید اتفاق افتاد و تیراژ تولید به 963 هزار دستگاه کاهش پیدا کرد. برای سال 1401 هدفگذاری شده که به تولید یک میلیون و 600 هزار خودرو برسیم. این مقدار افزایش یعنی این که 66 درصد افزایش تولید، نسبت به رقم 963 هزار دستگاه سال 1400 داشته باشیم.

با این حال، جنابعالی می گویید افزایش تولید باید در حد 5 درصد و 10 درصد باشد و بیش از آن نیازمند سرمایه گذاری جدید است. در مورد این که وزیر صنعت و معدن، در اصل عملاً افزایش 66 درصدی تولید را هدفگذاری کرده، چه نظری دارید؟

 

-یک وقت هست که وضع موجود یک شرکت ارزیابی می شود و در وضع موجود و در داخل مجموعه شرکت، تحلیل می کنند که ظرفیت های خالی وجود دارد و بین 5 تا 10 درصد افزایش تولید می تواند تحقق پیدا کند. اگر می خواهیم بیش از 10 درصد افزایش داشته باشیم، اصلاً مجموعه شرکت زیر سوال می رود.

در این حالت باید مشخص شود که چرا و به چه دلیل 20 درصد از ظرفیت شرکت خالی بوده است. ممکن است به خاطر تحریم ها 20 درصد از ظرفیت تولید شرکت خالی باشد. در این حالت، فرضاً می گوییم این مقدار خالی ماندن ظرفیت شرکت، مجاز بوده و اِشکال ندارد ولی برای افزایش تولید بیش از این مقدار، باید به سمت سرمایه گذاری جدید برویم.

در سال 1390 تعداد یک میلیون و 650 هزار خودرو تولید شده بود و کل تولید سالیانه فعلی کشور ما نسبت به سال 1400، بیش از 500 هزار دستگاه  کمتر است. در چنین وضعیتی، باید مشخص شود که ایراد کار در چه جایی بوده و باید آن ایراد را شناسایی کنند.

 

*بعضی تحلیلگران، این کاهش تیراژ خودرو را به تحریم و قطع همکاری با خودرو سازان دنیا نسبت می دهند ولی آقای مدنی که مدیر عامل شرکت های پارس خودرو و سایپا بوده، می گوید سایپا چند سال سوددهی داشت ولی بعداً به خاطر خرید سهام شرکت های دیگر نقدینگی از سایپا خارج شد و در نتیجه کاهش تولید در سایپا اتفاق افتاد.

در ارتباط با هدفگذاری سال 1401 باید رشد 66 درصدی اتفاق بیفتد تا به تولید یک میلیون و 600 هزار دستگاه برسیم ولی در 5 ماهه اول سال 1401، فقط 10 درصد رشد تولید اتفاق افتاده است. با این حال، در همین شهریور امسال، آقای فاطمی امین، باز بر تولید یک میلیون و 600 هزار خودرو تاکید کرد. آیا ممکن است در ماه های بعدی سال 1401، تحولی رخ بدهد که عقب ماندگی تولید چند ماهه اول امسال هم در مورد افزایش تولید جبران شود؟

 

-در این زمینه، سرمایه در گردش، نقش موثری دارد. یک بحث این است که کارخانه، ظرفیت خالی داشته باشد و بخواهند از این ظرفیت خالی استفاده کنند ولی بحث دیگر این است که اگر افزایش تولید اتفاق بیفتد، آیا بازار کَشش خرید دارد یا خیر.

علت این که مردم برای خرید خودرو تقاضا دارند، نه به جهت این است که به خودرو نیاز دارند بلکه نگران کاهش ارزش پول خودشان هستند. به همین دلیل، بازازی به غیر از خودرو پیدا نمی کنند و نه سکه مطلوبیت دارد و نه بورس و ارز خریدن مطلوبیت دارد.

لذا باید مراقب باشند که اگر تقاضای مردم برای خرید خودرو کم شود، برای افزایش تیراژ چه تدابیری اندیشیده اند. باز مثل سال 1393 نشود که دولت مجبور شد به مردم وام بدهد که خودرو بخرند.

به هر حالت، اقتصاد کشور ما به سیاست، گِره خورده و این موضوع باید مورد تحلیل قرار بگیرد. این طور نشود که خودرو سازان، سرمایه گذاری هایی انجام بدهند و سرمایه در گردش آنها به محصول نیمه نهایی و نهایی تبدیل شود ولی مشتری نداشته باشند و چالش هایی برای خودرو سازان ایجاد شود. بنابراین، سرمایه های این دو شرکت، باید تولید ثروت کند و نه این که در کف کارخانه بایکوت شود و بعداً تبعات اقتصادی و اجتماعی ایجاد کند.

 

افزایش تولید «خودرو»، به سادگی افزایش تولید «پفک» نیست/ پارادوکس هدفگذاری تولید 1.6 میلیون خودرو توسط وزارت صنعت و معدن؟!

 

*آقای فاطمی امین، در سال 1400 اعلام کرد که ظرفیت تولید 2.2 میلیون خودرو در سال در شرکت های خودرو سازی ایران وجود دارد و در سال 1404 باید 3 میلیون خودرو تولید شود. ایشان، مجدداً در همین شهریور 1401 تاکید کردند که «تیراژ تولید خودرو باید تا سال 1404 به 3 میلیون دستگاه برسد».

آیا بر اساس این که ایشان این باور را دارند، درست است که بر هدفگذاری تولید یک میلیون و 600 هزار دستگاه در سال تاکید کنند؟

 

-برای من خیلی عجیب است که گفته اند ظرفیت تولید 2 میلیون خودرو وجود دارد. اگر ظرفیت تولید 2 میلیون دستگاه وجود دارد چرا سرمایه های شرکت ها معطل و راکد مانده است. با مطرح کردن این موضوع، سوال اقتصادی به وجود می آید که چطور در این شرکت ها سرمایه گذاری شده ولی امروز کمتر از یک میلیون خودرو تولید می کنند. به هر جهت در صحبت هایی که مطرح می شود پارادوکس (تناقض) وجود دارد.

 

*آقای امید قالیباف (سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت) در نشست خبری خودشان در روز چهارشنبه 30 شهریور 1401، بر تحقق تولید یک میلیون و 600 هزار دستگاه در سال جاری تاکید کرده و گفته: «در نیمه دوم امسال خودرو سازان 50 درصد افزایش تولید خواهند داشت».

به هر حال، اگر از اول فروردین امسال تا آخر سال 66 درصد افزایش تولید خودرو اتفاق می افتاد، تولید یک میلیون و 600 هزار دستگاه در سال 1401 محقق می شد ولی بنا به گفته آقای توکلی لاهیجانی (مدیر کل دفتر خودرویی وزارتخانه)، در 5 ماهه اول 1401 فقط 10 درصد افزایش تولید محقق شده.

با توجه به این که در 5 ماه اول امسال فقط 422 هزار خودرو تولید شده و 10 درصد رشد تولید داشته ایم، به نظر شما در کل سال چه تعداد خودرو تولید خواهد شد؟

 

-من فکر می کنم بعضی حرف ها، زیاد مطرح می شود و من متعجب هستم که مقامات وزارت صنعت و معدن، چرا اینقدر حرف می زنند. وزارت صنعت و معدن به جای حرف زدن، عمل کند و وقتی عمل کرد بگوید چه کارهایی انجام داده است. حرف زدن زیاد مقامات وزارت صنعت و معدن، در فضای اقتصادی حوزه خودرو، التهاب ایجاد می کند.

شاید با همین صحبت ها و با ارائه همین آماری که در آنها پاردادوکس وجود دارد، فکر می کنند می توانند تشنج بازار پُرتشنج خودرو را کاهش بدهند. در حالی که این طور نمی شود و اساساً بخشی از بازار اقتصادی کشور در حوزه های مختلف، جنبه روانی دارد. متاسفانه گاهی اوقات، بعضی حرف های بی محتوا و بی برنامه برخی مسئولان، باعث این نوسانات می شود.

 

افزایش تولید «خودرو»، به سادگی افزایش تولید «پفک» نیست/ پارادوکس هدفگذاری تولید 1.6 میلیون خودرو توسط وزارت صنعت و معدن؟!

 

*بالاخره و با توجه به این که تعداد تولید خودرو در 5 ماهه اول 1401 هم مشخص است، فکر می کنید تیراژ تولید به یک میلیون و 600 هزار دستگاه برسد یا این که تیراژ تولید در حد یک میلیون دستگاه یا کمتر از یک میلیون دستگاه سال 1400 خواهد شد؟

 

-مقامات وزارت صنعت و معدن می گویند به تولید یک میلیون و 600 هزار خودرو می رسیم و ما می گوییم امیدواریم به این تیراژ تولید برسیم. ما که دوست داریم به این تیراژ تولید برسیم و خارجی نیستیم که ناراحت شویم.

 

*به هر حال، اگر امسال یک میلیون و 600 هزار خودرو تولید شود یک مقدار از التهاب کشور کم شود، یک مقدار جو روانی جامعه بهتر می شود و تورم هم احتمالاً کاهش پیدا می کند.

با این حال، وقتی در 5 ماهه اول فقط 10 درصد رشد داشته ایم و 442 هزار خودرو تولید شده، جنابعالی فکر می کنید در مجموع چه تعداد خودرو ممکن است در سال جاری تولید شود؟

 

-با این تعداد خودرویی که در 5 ماهه اول 1401 تولید شده، به تولید یک میلیون و 600 هزار دستگاه نمی رسیم و من بعید می دانم به آن هدف برسیم. حتی در خوش بینانه ترین حالت، اگر تولید یک میلیون و 300 هزار دستگاه هم محقق شود اتفاق مهمی را رقم زده اند.

من امیدوارم که امسال، همین یک میلیون و 300 هزار دستگاه تولید شود. اگر تولید یک میلیون و 600 هزار دستگاه محقق شود، کار بزرگی انجام شده ولی حتی تولید این تعداد خودرو، باید با این نگاه باشد که کیفیت و مطلوبیت کار هم ارتقاء پیدا کند.

 

*زهرا واثق نیا

لینک کوتاه خبر : https://eghtesadkhodro.com/?p=29281

 

منبع اقتصادخودرو
توسط زهرا واثق‌نیا
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.