عکس العمل احتمالی چینی ها به توافق هسته ای

اقتصادخودرو-دور جدید مذاکرات هسته ای در وین در حالی از امروز آغاز شده است که به نظر می رسد باید به آینده آن و حصول توافق خوشبین بود.روی دیگر این توافق برای صنعت خودرو کشور به منزله پایان تحریم ها و شروع مسیری جدید برای این صنعت است.صنعتی که هم اکنون در چنبره چینی ها قرار دارد.بنابراین پرسش این است؛عکس العمل چینی ها به توافق هسته ای چه خواهد بود؟

این موضوع از این جهت قابل بررسی است که در دوره های پیشا برجام،برجام و پسا برجام و همچنین دور اول تحریم ها،خودروسازان چینی با رفتارها و روش های متفاوت در ایران حضور داشته و دارند.

رفتار چینی ها در دور اول تحریم ها

در دور اول تحریم ها که شرکای عمده ایران،کره ای ها و فرانسوی ها به سرعت ایران را ترک کردند،چینی ها ماندگار شدند.التبه در آن دوره نه خودروسازان چینی مانند امروز در همه جای صنعت خودروی ایران حضور داشتند و نه به دلیل کیفیت و مرغوبیت از بازار خوبی برخوردار بودند. با این حال آنها در کنار تولید کنندگان ایرانی ماندند.در واقع از یک سو آنها برادری خود را ثابت کردند و از سوی دیگر برای خود برندسازی کردند.این روند تا حصول برجام در سال 94 ادامه داشت.اما رفتار ایران در قبال چینی ها و حرکت آنها به سوی تولید کنندگان غیر چینی باعث دلخوری آنها شده بود.هر چند هیچگاه این گلایه به زبان نیامد اما بعدها خود را به گونه دیگری نشان داد.

آغاز برجام بی فرجام

با دستیابی به برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام صنعت خودروی کشور در مسیر جدید قرار گرفت.از یک سو آنان تجربه دور اول تحریم ها را داشتند و از سوی دیگر با همیاری چینی ها توانسته بودند تحریم ها را کمرنگ جلوه بدهند.در این شرایط چینی ها توقع داشتند که شرکای ایرانی فضای بیشتری به آنان اختصاص بدهند.اما صنعت خودروی کشور راه دیگری در پیش گرفت .در این شرایط تولید کنندگان فرانسوی و کره ای به جایگاه بالاتری نسبت به چینی ها دست پیدا کردند.هر چند چینی ها نیز حضورشان پر رنگ تر شده بود ولی با این حال اقبال عمومی بازهم به غیر چینی ها بیشتر بود.در این وضعیت حتی برخی تولیدکنندگان اروپایی که مانند بورگوارد اصالتی آلمانی و مالکی چینی داشتند نیز با نام و نشانی غیر چینی وارد ایران شدند.این روند تا اعمال تحریم های مستقیم صنعت خودرو ادامه داشت.

تلخ مانند تحریم دوباره

در اوایل سال 97 ترامپ،رئیس جمهور وقت آمریکا یک طرفه از برجام خارج و در ادامه صنعت خودروسازی کشور را مستقیما تحریم کرد.این تحریم باعث کوچ دسته جمعی شرکای ایران شد.در راس آنها چینی ها بودند که به سرعت ایران را ترک کردند.خروج این شرکا از یک سو باعث متوقف شدن تولید و در پی آن کاهش عرضه و افزایش تقاضا شد و از سوی دیگر شرایط اقتصادی کشور خودرو را تبدیل به کالایی سرمایه ای کرد.این عوامل موجب شد که قیمت خودرو در کنار افزایش نرخ به سرعت افزایش پیدا کند. ضمن اینکه نرخ ارز موجب شد که مواد اولیه و نهاده های تولید داخلی نیز به شدت افزایش قیمت پیدا کنند.اما تحریم سمت و سوی دیگری نیز داشت.یعنی اگر قرار بود تحریم ها بی اثر شوند باید راهی برای آنها پیدا می شد.چرا که می شد مانند قبل سفارش گذاری کرد و آسان آن را وارد کرد و نه می شد از طریق عادی اقدام به نقل وانتقال پول کرد.در عین حال مشکل اصلی خرید قطعات و مواد مورد نیاز بود.چون تحریم ها سدی بزرگ در این راه ایجاد کرده بودند.در این شرایط بازهم قصد نهایی چین شد.البته چینی ها نیز به صورت پنهان همکاری می کردند.حاصل این همکاری در سایه شرایط امروز صنعت و بازار خودروی کشور است.غیر از یکی دو مورد هر چه در بازار داریم عمدتا چینی است که داخلی سازی شده و لوگوی مختص شرکت ها عرضه می شود.

در این شرایط اگر توافق حاصل شود آیا چینی ها به راحتی اجازه ورود سایر بازیگران را خواهند داد.هر چند همچنان مصرف کنندگان تمایل زیادی به مصرف خودروهای غیر چینی دارند .در عین حال چینی ها نشان داده اند که محصولات لوکس و با کیفیت بسیاری دارند که معدودی از آنها وارد کشور می شود.با این حال اگر توافق حاصل شود به نظر می رسد که یک رقابت سنگین و اساسی میان چینی ها و تولید کنندگان سایر کشورها رخ خواهد داد.در همین حال باید در نظر داشت که قدرت رقابتی بالا و توان تولید انبوه در کنار زیرساخت های عمدتا چینی صنعت خودروسازی ایران کار را برای ورود رقبای جدید بسیار سخت خواهد کرد.از سوی دیگر باید در نظر داشت که اعلام خبر دست یابی به توافق هسته ای شاید شوک کوتاه مدتی به بازار وارد کند.اما زیرساخت ها و تجهیز خطوط تولید برای محصولات چینی و تغییر کاربری آن با توجه به بنیه مالی فعلی خودروسازان احتمال دارد که حداقل نباید در انتظار ورود محصولات غیر چینی به بازار باشیم. ضمن اینکه نباید در این میان شیطنت ها و سنگ اندازی های کاسبان تحریم را هم از یاد ببریم.

*کامیار زین العابدینی

لینک کوتاه خبر : https://eghtesadkhodro.com/?p=9645