چرا نوسازی خودروهای فرسوده به ایستگاه آخر نمی‌رسد!؟
اقتصادخودرو-خودروهای فرسوده نفس شهرها را به خصوص مراکز اصلی و شهرهای بزرگ را گرفته بودند. اوراق‌هایی که پا به سن گذاشته بودند و سال‌ها از بازنشستگی‌شان گذشته بود، اما همچنان می‌رفتند و می‌آمدند با ظاهری فرتوت و خارج از استاندارد و بدتر از آن اگزوزهایی تولید دود و آلاینده‌اش چندین برابر کارکرد موتور بود و بیش از این هم بنزین می‌سوزاند. وضعیت محیط زیست، بهانه‌ای شد برای نوسازی ناوگان حمل و نقل. این بهانه به صورت دوره‌ای با شکل و شمایل تازه‌ای ظاهر شد، اما با هر نقش و نگاری، در نهایت نتوانسته پس از سال‌ها تکلیف خودروهای فرسوده را مشخص کند و این پرونده قدیمی را ببندد.
نوسازی خودروهای فرسوده نه فقط روسای مختلف را در دولت‌های متفاوت دیده است که قوانین آن نیز حتی قبل از آن که به یک دهه برسد، تغییر کرده است. مثلا از ابتدای شروع نوسازی ناوگان تاکسیرانی طبق مصوبه هیات وزیران، تاکسی‌هایی که به سن ۱۰ سال رسیده باشند، مشمول فرسودگی می‌شد، اما دولت مصوبه تازه‌ای صادر کرد که طبق آن اگر خودرویی دو بار نتواند معاینه فنی را پاس کند، به شرایط فرسودگی رسیده است. البته این نکته را باید تاکید کرد که مانند سایر برنامه‌ها و اهداف، در ابتدای هر سال، هدف‌گذاری عددی صورت می‌گرفت و در پایان سال، آن وعده محقق نشده بود و مازاد آن به سال جدید منتقل می‌شد با هدف‌گذاری عددی تازه. در اصل هر سال، وعده‌های روی زمین مانده به تعهدات سال بعد اضافه می‌شد.
تاکسی‌های فرسوده به ته خط رسیدند
اکنون بیش ۱۹۲ هزار دستگاه تاکسی به سن فرسودگی رسیده‌اند که این عدد تا پایان سال ۱۴۰۰ به ۲۴۲ هزار دستگاه خواهد رسید. ۳۱۸ هزار تاکسی در کشور و بیش از ۷۶ هزار دستگاه تاکسی هم در تهران فعال هستند.به صورت خاص، برای سال ۱۴۰۰ در مجموع ۱۰ هزار دستگاه تاکسی هدف‌گذاری شده است. با وجود گذشت بخش عمده سال، تاکنون ۵ هزار و ۳۰۰دستگاه تاکسی نوسازی شده است.
بازیگری واردکنندگان خودرو و تولیدکنندگان موتور
نوسازی ناوگان حمل و نقل موضوعی نبود که یک یا دو نهاد و بخش بتوانند از عهده آن بربیایند، به همین دلیل، در یکی از تغییرات قوانین و مقررات، مصوب شد که واردکنندگان خودرو، با در دست داشتن برگه‌های اسقاط خودروهای فرسوده، می‌توانند اقدام به ثبت سفارش و واردات خودرو کنند. این دوره، فرصت طلایی بود برای جان گرفتن واحدهای اسقاط خودرو و تجهیزشان. سود سرشاری می‌توانست این میان جابه‌جا شود. واردات خودرو نیز جان گرفته بود و وضعیت اقتصادی نیز آن قدر جان داشت که بازار نیازمند و خواهان خودروهای خارجی باشد. چرخه جابه‌جا به خوبی انجام می‌شد. خودروهای فرسوده اسقاط می‌شدند، گواهی اسقاط به دست واردکننده می‌رسید تا خودروی تازه نفسی وارد بازار شود. این چرخه ادامه داشت تا سال ۹۷ و ممنوعیت واردات خودرو. این قانون، نه فقط نوسازی خودروهای فرسوده را متوقف کرد که واحدهای اسقاط را نیز زمین‌گیر کرد.
حالا دولت باید فکر تازه‌ای برای این بخش می‌کرد. در این کشور آن چه زیاد پیدا می‌شود، وسیله نقلیه فرسوده است. کنار گوش خودروها، موتورهای فرسوده در حال تردد بودند. طبق سند ملی هوای پاک، وضعیت موتورهای فرسوده نیز باید به سرعت مشخص می‌شد، پس واحدهای تولیدی، با یک ارتقای استاندارد تولید، شروع به تولید کردند و قرار شد حالا تولید موتور در ازای اسقاط خودرو انجام شود. اما باز یک جای کار گیر داشت.پلیس به قانون استناد می‌کرد قانون اصلی جایگزینی خودرو و موتور را مورد اشاره و تاکید قرار نداده بود.
افزایش قیمت خودرو، معضل تازه
بازی دلار، کار دست همه بازارها داده است و همه در نوسان دایمی قرار گرفته‌اند. تنها راه چاره همگی نیز، صعود به بالاست. این افزایش قیمت‌ها شامل همه بازارها شده، اما بازار خودرو جور دیگری از این موقعیت طلایی استفاده کرده و خود را به درجه‌ای از ارتقا رسانده است که تصوری در مورد آن وجود نداشت. در این جهش قیمتی، تصور معاوضه یک اسقاطی و یک خودروی نو، به نظر محال می‌آید، البته در این میان برخی بانک‌ها با پرداخت تسهیلات برای این جابه‌جایی همراهی می‌کنند، اما اقساطی که هر راننده تاکسی بعد از معاوضه موظف به پرداخت است، در شرایط اقتصادی امروز، موضوع غریبی شده است.
موقعیت طلایی واردکنندگان
واردکنندگان خودرو با استناد به مصوبه قبلی و شرایطی که برای نوسازی خودروها وجود دارد، تلاش می‌کنند از این شرایط استفاده کنند. در دوره‌ای که واردات خودرو آزاد بود، اسقاط و جایگزینی خودرو نیز به صورت منظم در حال انجام بود، اما با قطع واردات، این روند نیز متوقف شد. پس آن‌ها معتقدند که واردات خودرو نه تنها می‌تواند وضعیت بازار خودرو را متعادل کند و از تک‌تازی قیمتی خودروهای داخلی جلوگیری کند، بلکه می‌تواند وضعیت رقابتی برای تولیدکنندگان داخلی فراهم کند، و از همه مهم‌تر آن که با نوسازی خودروهای فرسوده نه تنها مصرف سوخت کنترل می‌شود و کاهش پیدا می‌کند، بلکه محیط زیست نیز نفسی به آسودگی می‌کشد. اما با همه استدلال‌ها، هنوز حرف‌شان پیش نرفته است. پای‌شان همان جای قبلی گیر کرده است.