نقشه راه بازار خودرو بعد از کنار گذاشتن قیمتگذاری دستوری
سه مسیر متفاوتی که بازار میتواند طی کند
درحالیکه این روزها بازار خودرو آشفته‌تر از گذشته به کار خود ادامه می‌دهد و به پیش می‌رود،کارشناسان صنعت خودرو معتقدند، تا زمانیکه قیمتگذاری دستوری خودرو برچیده نشود، نه خودروسازان به عنوان تولیدکننده و نه مردم به عنوان مشتریان بازار خودرو، از وضعی که در این بازار وجود دارد،ناراضی نخواهند بود.
در چنین شرایطی وزارت‌صمت با همکاری کمیسیون صنایع مجلس به دنبال تدوین طرحی هستند که قیمتگذاری خودرو را به نوعی آزاد کنند،تا دیگر قرعه‌کشی در میان نباشد، اما تنها کلیات این طرح در لابلای حرف‌های نمایندگان و وزیر صنعت بیان می‌شود و تاکنون سازوکار عملی این موضوع، بیان نشده، حال باید دید آیا در عمل چنین طرحی میتواند جنبه اجرایی به خود بگیرد.
طرح ساماندهی صنعت خودرو همچنان معطل در مجلس
این درحالیست که طی چند سال گذشته طرح ساماندهی بازار خودرو در مجلس مطرح شده، اما تاکنون به دلایل مختلف این طرح معطل مانده و هنوز به تصویب نهایی نرسیده، اما در صورتیکه این طرح در نهایت به تصویب برسد، می‌توان چشم‌انداز مناسبی را برای بازار و صنعت خودور متصور بود.
از طرف دیگر در حال حاضر ستاد تنظیم بازار به نمایندگی از دولت مسئول قیمتگذاری محصولات ساخت داخل شده، برخی از کارشناسان در این باره حذف شورای رقابت از قیمتگذاری خودرو را یک قدم رو به جلو برای تعیین قیمت خودرو در حاشیه بازار می‌دانند، با این حال به نظر می‌رسد در سال آینده بالاخره تکلیف بازار خودرو مشخص خواهد شد و دولت در این زمینه رضایت خواهد داد که قیمتگذاری در حاشیه بازار تعیین شود.
همچنین قرعه‌کشی خودرو که چند سالی است انجام می‌شود، انتقادات بسیاری را به دنبال داشته و بسیاری معتقدند این شیوه تنها به نفع دلالان است که از این طریق می‌توانند سودهای نجومی و بادآورده را به جیب بزنند، اما در مقابل مشتریان واقعی بازار خودرو با توجه به شانس کمی که برای برنده شدن در قرعه‌کشی دارند، سرشان در این وسط بی کلاه می‌ماند.
زیان خودروسازان با قیمتگذاری دستوری
می‌توان گفت، قیمتگذاری دستوری خودرو چیزی جزء آشفته کردن بازار به دنبال ندارد، در این رابطه طی سالیان اخیر همواره کارشناسان و فعالان بازار و صنعت خودرو بر این نکته تأکید کرده‌اند که نظام قیمتگذاری دستوری در این صنعت جوابگو نخواهد بود و به جای اینکه مشکلات را برطرف کند، شاهد هستیم هم شرکت‌های خودروسازی با زیان محصولات خود را تولید می‌کنند و از طرف دیگر نیز مردم به عنوان مشتریان و مصرف کنندگان اصلی خودرو به هیچ وجه از این وضع راضی نیستند.
این در حالیست که قیمتگذاری دستوری خودرو رانت ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی در درون خود دارد و تا زمانی که خرید خودرو از کارخانه به واسطه قرعه‌کشی سود آنی داشته باشد، وضعیت بازار ساماندهی نخواهد شد، زیرا در حال حاضر حاشیه سود برخی از محصولات ایران خودرو و سایپا به ۷۰ درصد می‌رسد که این موضوع یک جذابیت دو چندان را برای نقدینگی‌های سرگردان به وجود آورده که آن‌ها بتوانند به سودهای هنگفت و باد آورده دست پیدا کنند.
از سویی درحال حاضر بسیاری از نیاز‌های موجود در بازار خودرو برای سرمایه‌گذاری است و آن کسی هم که به صورت واقعی به خودرو نیاز دارد به دلیل اینکه از شانس بسیار کمی برای برنده شدن در قرعه کشی برخوردار است، مجبور خواهد بود از بازار آزاد خودرو را با قیمت گزافی خریداری کند.
تعیین قیمت خودرو در حاشیه بازار چه اتفاقی را رقم می‌زند؟
اگر سود آنی در بازار خود از بین برود، این بازار به تعادل خواهد رسید، در حال حاضر به دلیل همین وضعیت نابسامانی که قرعه‌کشی خودرو به وجود آورده،مشتریان با یک مسابقه بخت‌آزمایی روبرو هستند، در همین رابطه برای پیش‌فروش چندین هزار دستگاه خودرو بیش از ۳ میلیون تقاضا می‌آید، بنابراین چنین تقاضا‌هایی معلوم است که کاذب بوده و نیاز واقعی نیست، اما اگر قیمت در حاشیه بازار تعیین شود، جذابیت خرید خودرو به عنوان یک کالای سرمایه‌ای برای کسب سود آنی از بین خواهد رفت.
از طرفی قدر مسلم قیمت در حاشیه بازار بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد و دیگر با این آشفته‌بازار مواجه نخواهیم بود، همچنین در صورتی که قیمت در حاشیه بازار تعیین شود، ما با سه حالت در بازار روبرو هستیم، در وهله اول میزان عرضه و تقاضای برابر باشد که قیمت‌ها در بازار تغییر چندانی نخواهد کرد.
در وهله دوم با حذف سود آنی از خرید خودرو میزان تقاضا کاهش می‌یابد و با توجه به اینکه میزان عرضه ثابت بوده، خودروساز مجبور است برای فروش محصولات خود قیمت را پایین بیاورد که در این صورت شاهد خواهیم بود، قیمت‌ها با کاهش روبرو می‌شود، در حالت سوم اگر قیمت کارخانه حذف شود و قیمت بازار ملاک فروش خودروسازان قرار گیرد، اگر تقاضا افزایش یابد، قیمت حاشیه بازار نیز بالا خواهد رفت.
اما به تبع این موضوع هر چقدر قیمت بالاتر برود، تقاضا نیز کاهش خواهد یافت و به نقطه‌ای خواهیم رسید که باعث می‌شود تقاضا از بین رود که در آن صورت خودروساز مجبور است قیمت را کاهش دهد تا سطحی که تقاضا ایجاد شود و خودرو‌ها به فروش برود.
این در حالیست که اگر در کوتاه مدت قیمت‌ها به صورت مقطعی بالا برود. اما در میان مدت و بلندمدت با قیمتگذاری خودرو در حاشیه بازار از یک طرف قیمت متعادل شده و حتی کاهش خواهد یافت و دیگر بساط سوداگری و دلالی از این بازار از بین خواهد رفت،بنابراین هم به نفع مشتری است که چنین نظام قیمتی ایجاد شود و هم برای خودروساز خوب خواهد شد که بتواند سود فروش محصولات خود را به صورت واقعی دریافت کند.
همچنین نکته مهم در زمانی که سود خودروسازی افزایش پیدا می‌کند این است که دولت باید در این بین نظارت خود را اجرا کند و اگر سود خودروسازان از فروش از یک سطحی بالاتر رفت، از شرکت‌ها مالیات بگیرد و یا آن‌ها را ملزم به افزایش سرمایه و بعد از آن افزایش تولید کند که این موضوع باعث خواهد شد، که اولا میزان تولید خودرو در کشور با افزایش روبرو شود و دوما خودروسازان سود حاصل از این افزایش قیمت را صرف تحقیق و توسعه و تنوع محصول خود کنند، اما باید دید چنین اقدامی از سوی دولت انجام خواهد شد.
*زهرا واثق‌نیا
لینک کوتاه خبر : https://eghtesadkhodro.com/?p=11225