لاستیک سبز و نقش آن در کاهش آلاینده های زیست محیطی

اقتصادخودرو-تایر به عنوان یکی از محصولات لاستیکی، نقش مهمی در صنعت خودروسازی دارد. تایر آخرین واسطه تبدیل انرژی تولید شده از سوخت خودرو به حرکت خودرو است. قسمتی از این انرژی توسط تایر هدر رفته كه به عنوان مقاومت غلتشی یا اصطکاک بین تایر و جاده شناخته می شود.

مقاومت غلتشی تایر را می توان بصورت نیرویی که با حرکت خودرو مخالفت می نماید در نظر گرفت. بالا بودن مقاومت غلتشی تایر منجر به افزایش میزان مصرف سوخت می گردد. بسته به نوع وسیله نقلیه، پنج تا پانزده درصد از سوخت خودرو صرف غلبه بر مقاومت غلتشی گردیده و بنابراین کاهش آن از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

در ساخت تایر‌ها از چندین ماده استفاده می‌شود از جمله لاستیک مصنوعی، کائوچو (لاستیک طبیعی)، الیاف، مفتول، بافت کربنی و چندین ماده شیمیایی دیگر. مجموع این مواد تایر را تشکیل می‌دهند که شامل دو بخش است: عاج و بدنه.

عاج‌های تایر باعث ایجاد اصطکاک و یا مقاومت غلتشی می‌شوند و چسبندگی خودرو به زمین را حفظ می‌کند. در صورت صاف شدن تایر، این عاج‌ ها از بین می‌رود، اصطکاک کاهش می‌یابد و خودرو راحت‌تر لیز می‌خورد و تعادل خود را از دست می‌دهد. بخشی از مواد به کار رفته در تایرها سمی هستند که بر اثر اصطکاک و سایش موجب آلودگی محیط زیست و همچنین تبدیل به ذرات معلق در هوا می‌شوند.

امروزه با توجه به اهمیت مسئله آلودگی محیط زیست و عوامل ناشی از آن كه شامل بروز انواع بیماریها، بالارفتن دمای اتمسفر، ذوب یخهای قطبی و بالاآمدن سطح آب دریاها و غیره می باشد، هرگونه تلاش در راستای كاهش آلودگی و آثار زیانبار آن در کانون توجهات قرار می گیرد. در این میان صنعت تولید تایر با توجه به ضریب مصرف بالای قطعه برای تمامی خودروها (به جهت حجم مواد مصرفی برای تولید) و تولید بیش از یك میلیارد حلقه تایر در جهان به یكی از صنایع مادر مبدل شده است. همچنین به جهت تأثیر این قطعه در مصرف سوخت به لحاظ اثر مستقیم در تولید گازهای آلاینده ناشی از سوخت و آلودگی محیط زیست و میزان پسماندهای تایرهای فرسوده و زمان مورد نیاز برای بازگشت به محیط زیست به شدت قابل توجه می باشد.

تایرهای سبز كه نخستین بار در سال ۱۹۹۰ میلادی معرفی شدند، سهم ۳۰ درصدی بازار مصرف را به خود اختصاص داده اند و با رشد بازار خودروهای الکتریکی در آینده تقاضا برای این نوع تایرها روبه افزایش خواهد گذاشت؛ این امر به دلیل مقاومت غلتشی کمتر، وزن کمتر وعملکرد بهتر آنهاست. گفتنی است استفاده از تایرهای سبز به دلیل افزایش بازدهی مصرف سوخت می تواند سبب ارتقای زیست  سازگاری این محصول شود. از مزایای عملكردی تایرهای سبز میتوان به قابلیت ترمز کردن بهتر در سطوح خیس و یخزده و كاهش طول خط ترمز تا ١٥درصد اشاره کرد. همچنین مقاومت غلتشی این تایرها در مقایسه با تایرهای استاندارد معمولی تا ٢٠ درصد کاهش می یابد که این اثر سبب کاهش مصرف سوخت خودرو تا ٥ درصد می شود.

نكته دیگر در تایرهای سبز به لحاظ افزایش مقاومت به سایش است. با توجه به حجم عظیم تایرهای تولیدی در سرتاسر جهان، این نكته نباید فراموش شود كه تنها گازهای آلاینده ناشی از مصرف سوخت عامل ایجاد آلودگی نیستند، بلكه ذرات ناشی از فرسایش میلیونها تایر روی جاده ها نیز یكی دیگر از عوامل آلاینده محیط زیست محسوب میشوند. این حجم بالا ازمواد فرسوده كه شامل تركیبات شیمیایی متنوع میباشند، روی سطح زمین باقی میمانند و با وزش باد به اطراف پراكنده میشوند و به مناطق زراعی، مسکونی و منابع آبهای زیرزمینی نفوذ میكند. لذا افزایش مقاومت در برابر سایش به لحاظ میزان عمر كاركردی تایر و كاهش حجم آلاینده های ناشی از فرسایش تایر در سطح زمین، بسیارمؤثر جلوه می كند.

نتایج نشان میدهد که بهره گیری از تایرهای سبز، در کنار ارتقای خواص و ویژگیهای مهندسی محصول نهایی، سبب کاهش چشمگیر مصرف سوخت و کاهش آلاینده های زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت و پسماند حاصل از تایرهای مستعمل خواهد شد.

بدیهی است استفاده گسترده از این نوع تایرها میتواند سبب صرفه جویی سالانه میلیونها بشکه نفت و کاهش قابل توجه نشر گازهای گلخانهای شود.

نویسنده : حسن امینی قراقیه-کارشناس ارشد صنایع

لینک کوتاه خبر : https://eghtesadkhodro.com/?p=27902