از بسته حمایتی 10 بندی دولت تا رشد پیاپی بورس تهران/ تحولات گروه خودرویی و سهام «ایران خودرو» و «سایپا»

اقتصاد خودرو– در حالی که بازار سهام تهران، در ماه های اول سال 1401، بیش از بقیه بازارها بازدهی داشت، اما ریزش های مستمر شاخص کل بورس و بازار سهام، در ماه های اخیر، باعث شد بازدهی و سود اولیه این بازار، به چالش کشیده شود.
از زمان اوج شاخص بورس تهران در اردیبهشت تا روز چهارشنبه 4 آبان 1401، ریزشی در حد 23 درصد اتفاق افتاد ولی در پی ابلاغ بسته حمایتی دولت و سازمان بورس، شاخص کل بورس از روز شنبه 7 آبان تا چهارشنبه 11 آبان 1401، بازدهی و رشد پیاپی را در پیش گرفت و در یک هفته 3 درصد رشد و بازدهی را به ثبت رساند.
در گفت و گوی «اقتصاد خودرو» با محمدرضا حبیب زاده (کارشناس بازار سرمایه)، نوسانات اخیر بورس و وضعیت گروه خودرویی بورس تهران، به بحث گذاشته شده و تحلیل شده است.
*****

*شاخص کل بورس در دو ماهه اول سال 1400 رشد و بازدهی خوبی داشت و در اواخر اردیبهشت ماه وارد کانال یک میلیون و 600 هزار واحد هم شد، اما شاخص کل در هفته های قبل به طور مکرر کاهش پیدا کرد و در روز یک شنبه اول آبان 1401، وارد کانال یک میلیون و 200 هزار واحد شد و در روز چهارشنبه 4 آبان تا محدوده یک میلیون و 41 هزار واحد کاهش پیدا کرد.
در روز پنج شنبه 5 آبان به طور غیر رسمی موضوع تهیه بسته حمایتی مطرح شد و نهایتاً یک بسته 10 بندی در حمایت از بازار سرمایه و کنترل عرضه سهام ابلاغ شد. در کل روزهای کاری این هفته، به طور پیاپی شاخص بورس افزایش پیدا کرد. جنابعالی، دلیل این ریزش بیش از 300 هزار واحدی ماه های اخیر را چه می دانید؟

-البته مشکلاتی در محاسبه شاخص کُل بورس وجود دارد و واقعیت این است که بیش از این مقدار، نزول داشته است ولی بالاخره ریسک هایی به نظام اقتصادی کشور وارد شده است. یکی از مهم ترین دلایل، حتماً بحث مربوط به نرخ بهره است. در آبان ماه، این عددها برای اوراق بدهی اخزا (اسناد خزانه اسلامی) و اوراق بدهی جدید مثل اوراق گام (گواهی اعتبار مولد) در سررسیدهای دو ساله تقریباً به 26 درصد رسیده است.
این عامل، یک عامل بسیاری جدی در کاهش علاقه به سرمایه گذاری است. بنابراین، یکی از دلایل که باعث ریزش بورس شده، سیاست های دولت در بخش مربوط به بهره بانکی و بهره بین بانکی بوده است. ضمن این که ریسک های سیاسی هم تحمیل شده و اتفاقات در حوزه بین الملل هم، مزید بر علت شده. به نظر من این عوامل، عوامل موثر در کاهش شاخص بورس بوده اند. هر چند که در حقیقت این کاهش بیش از 300 هزار واحد است.

*شاخص کل بورس از حدود یک میلیون و 600 هزار واحد تا یک میلیون و 241 هزار واحد ریزش کرده و این مقدار حدود 360 هزار واحد کاهش است.

-منظور من این است که آن 360 هزار واحد کاهش در نماگر اصلی بورس نشان داده می شود، اما مقدار ریزش بیش از این مقدار است. در سال های اخیر، انتقادات زیادی نسبت به نحوه محاسبه شاخص کل مطرح شد و در این چارچوب، عددها بیش از عدد واقعی نشان داده می شود. برای مثال، در برخی روزها، شاخص هم وزن بورس، منفی بوده ولی با توجه به معاملات شرکت های بزرگ بازار، شاخص کُل بورس، مثبت نشان داده شده.

*از نظر شما، شاخص هم وزن بورس، شاخص بهتری برای بررسی تحولات بورس است؟

-هر کدام از شاخص های بورس، برای یک کار خاص ساخته شده اند و لزوماً شاخص هم وزن، برای هر نتیجه گیری مناسب نیست. در این موقعیت که ما می خواهیم راجع به کلیّت بازار صحبت کنیم، شاید بهتر باشد که وزن شرکت های بزرگ را کم کنیم و البته فقط شاخص هم وزن، وزن کمتری به شرکت های بزرگ بورس می دهد.

*چند روز اول آبان ماه جاری به طور مکرر، شاخص کُل و شاخص هم وزن دچار ریزش شدند. بعداً بحث تدوین یک بسته حمایتی توسط دولت مطرح شد و این بسته حمایتی در روز شنبه 7 آبان ماه ابلاغ شد.
بعد از مطرح شدن و ابلاغ این بسته حمایتی 10 بندی، شاخص کل بورس در همه روزهای هفته و از شنبه تا چهارشنبه رشد کرد و مثبت شد و حتی رشدهای روزانه 10 هزار و 15 هزار واحد اتفاق افتاد. این مثبت شدن مکرر شاخص بورس، دقیقاً ناشی از تاثیر همین بسته حمایتی بود؟

-نمی شود به طور کامل گفت این بسته حمایتی سازمان بورس و اوراق بهادار، شدیداً اثرگذار بوده است. چرا که این بسته حمایتی، به نوعی هم اثرگذار بوده و هم اثرگذار نبوده است. به هر حال، در یک سال گذشته، بازار به متولی خودش، چندان اعتماد نداشت و مجموعه سیاست هایی که از طرف نهاد ناظر یا همان سازمان بورس اِعمال شد، به گونه ای نبود که در این شرایط موثر باشد.
در یک دوره، قیمت جهانی کامودیتی ها افزایش پیدا کرد ولی آثار این افزایش قیمت جهانی، در بازار خودمان نمایان نشد. یک ترس و یک ریسک از طرف نهاد ناظر به بازار تحمیل شده و من ابلاغ این بسته را برای میان مدت، چندان موثر نمی دانم.
البته شاید ابلاغ این بسته حمایتی، در کوتاه مدت اثرات مثبتی داشته باشد. برای مثال، هم شاخص بورس رشد داشت و هم این که بعد از مدت ها، شاهد صف های خرید بودیم. یک بخش از این اتفاق، متاثر از آن بسته حمایتی بود ولی برآورد بنده این نیست که این بسته حمایتی، اثرات میان مدتی داشته باشد.
به هر حال، نگاه مجموعه فعالان بازار سرمایه به نهاد ناظر (سازمان بورس و اوراق بهادار)، نگاه مثبت و خوبی نیست و اعتماد وجود ندارد. به همین دلیل، شاید این نوع اتفاقات، زودگذر باشد و می شود گفت رشدهایی که اتفاق افتاد چندان به خاطر این بسته حمایتی نبود.

*حداقل در بسته حمایتی ابلاغ شده، نکات مهمی بیان شده از جمله این که اصل و سود سهام مردم در یک سال آینده بیمه شود. همچنین گفته شده که منابع مالی به بازار تزریق شود یا بازار گردان ها برای عرضه و فروش سهام محدود شوند.
آیا این نکات مطرح شده، مولفه های مهمی است که بتواند بر بازار تاثیر بگذارد و وقتی سازمان بورس این نکات را مطرح کرده آیا واقعاً یک کار کارشناسی شده انجام شده و در صورت اجرا می تواند بر بازار تاثیر بگذارد؟

-در ماه ها و سال های قبل، همین موضوعات مطرح شده بود ولی بالاخره بازار گردان، تا چه زمانی سهام را نفروشد؟ بازار گردان باید بعد از یک هفته یا یک ماه سهام را بفروشد. بحث بیمه سهام و سود آن نیز، قبلاآ مطرح شده. درست است که برای سرمایه گذاران، یک پوشش ریسک انجام داد ولی ناشران بازار و با توجه به نزول هایی که داشتیم، در سررسیدها دچار زیان شدند.
در مجموع، برآورد من این است که آثار ابلاغ این بسته حمایتی، خیلی کوتاه مدت است. هر چند این تحرکی که از طرف سیاستگذار و نهاد ناظر (سازمان بورس) اتفاق افتاده، خوب است. با توجه به دیدی که در سرمایه گذاران و فعالان بازار وجود دارد همگی نظرشان این است که بازار رها شده و سیاستگذار، بازار را رها کرده است.
وقتی این نوع بسته های حمایتی مطرح می شود یک حداقل امید به بازیگران بازار می دهد که نهاد ناظر متوجه قضایا هست و حداقل به دنبال راه حل است. از این جنبه، ابلاغ بسته های حمایتی یک اتفاق خوب است.

*در روز چهارشنبه 4 آبان به عنوان آخرین روز کاری هفته قبل، تعداد 24 شرکت صف خرید به مبلغ 66 میلیارد تومان داشتند. در حالی که در روز چهارشنبه 11 آبان، تعداد 62 شرکت صف خرید به مبلغ 122 میلیارد تومان داشتند.
در چهارشنبه هفته قبل ارزش صف فروش 364 میلیارد تومان بود ولی در چهارشنبه این هفته ارزش صف فروش 105 میلیارد تومان شد. آیا کاهش صف فروش و افزایش صف خرید، نشان می دهد که بین فعالان این بازار یک مقدار امیدواری ایجاد شده؟

-بله. این که بعد از مدت ها، نهاد ناظر (سازمان بورس) یک تحرک مثبت از خودش نشان داده و بعد از مدت ها دغدغه را شنیده، یک بخش از ریسک را کم می کند. ضمن این که یکی از عوامل ریسک بازار و ریسک سیاسی بازار، یک کم تعدیل شده.
علاوه بر این موارد، آن نزول هایی که در روزهای گذشته داشتیم کف قیمتی تعادلی را به نوعی نشان داده است. مجموع این عوامل، باعث شد آن روند نزولی بورس، متوقف شود و شاهد این باشیم که صف های خرید با این مبالغ ایجاد شود.

*این که می گویید کف قیمتی تعادلی، یعنی واقعاً الان قیمت سهام در پایین ترین سطح هستند و سهام بورسی واقعاً ارزنده شده اند؟

-مدت زیادی است که واقعاً سهم ها ارزنده شده اند و ما می توانیم این موضوع را ببینیم. شرکت های بورسی به یک بلوع حداقلی رسیده و در بورس پذیرفته شده اند. ما اگر بخواهیم این شرکت ها را از نو تاسیس کنیم، تاسیس آنها هزینه بیش تری نسبت به ارزش فعلی سهام آنها خواهد داشت.
این وضع، نشان می دهد که ما در کف قیمت ها هستیم. برآود بازیگران بازار سرمایه، این است که ما الان در عددهای پایینی از نظر ارزش جایگزینی شرکت های بورسی هستیم ولی ریسک های جدید به سیستم تحمیل می شود. مجموعه این عوامل باعث می شود که نشود چندان با اطمینان در این زمینه صحبت کنیم که آیا در کف قیمت هستیم یا خبر.
ما می توانیم بگوییم در کلیّت بازار، به کف تعادلی رسیده ایم و از نظر کارشناسی و ارزش، در کف قیمتی هستیم. قیمت و ارزش، باید همگرا باشند ولی همواره مثل تمام بازارهای مالی دنیا واگرایی هایی داشته اند.

*نسبت به هفته های قبل، میزان خروج پول حقیقی در روز چهارشنبه 11 آبان ماه جاری، کمتر شده و 196 میلیارد تومان در این روز از بازار خارج شده. آیا کمتر شدن خروج پول حقیقی هم، یک نشان مثبت هست و در اصل در بورس، خوش بینی ایجاد شده؟

-من چنین برآوردی ندارم. با توجه به این که روز چهارشنبه آخرین روز معاملاتی هفته است، دریافت وجه نقد هم اتفاق نمی افتد و به هفته بعد موکول می شود. در این جو فعلی بازار، شاید کار درست این باشد که فروش سهام و خروج پول انجام نشود.

*اگر بحث روز چهارشنبه و آخرین روز کاری هفته مطرح باشد چهارشنبه هفته قبل 476 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد ولی در چهارشنبه این هفته میزان خروج پول حقیقی، فقط 196 میلیارد تومان بوده.

-در هفته های قبل، روند نزولی بازار به صورت شدید مشاهده شد، اما الان یک مقدار امیدواری ایجاد شده. به هر حال، هم پول های زیادی از بازار خارج شده و هم این که یک مقدار خوش بینی ایجاد شده.
البته باید روند بازارهای موازی را هم بررسی کنیم. ما الان قیمت های جدیدی از دلار می بینیم که سقف های قبلی را شکسته و قیمت طلا نیز، همین طور است. به نظر می رسد که مجدداً رابطه بازارهای موازی را باید در کنار بازار سرمایه بررسی کنیم، یعنی دوباره انتظارات را ببینیم و دوباره در خصوص ورود یا خروج پول از بورس اظهار نظر کنیم.

*در مجموع، الان وضعیت بورس نسبت به بازارهای رقیب آن یعنی بازارهای طلا، دلار و خودرو چگونه است؟

-به نظر می رسد از نظر ارزش، در کف قیمتی هستیم و البته همواره ممکن است بعضی سهم ها اوور ولیو (بالاتر از ارزش واقعی/ Over Value) باشند. در وضعیت کلی و در مورد کلیت بازار می توانیم بگوییم الان بازار سرمایه در کف قیمتی خودش قرار دارد.
در حالی که مولفه های تصمیم گیری بازارهای دیگر، یک مقدار متفاوت است. علت این که باعث می شود بازارهای دیگر صعودی شوند، پالس هایی است که از سایر بخش های اقتصاد یا حکومت به آنها داده می شود.

*در «گروه خودرویی و ساخت قطعات خودرو»، به عنوان یکی از گروه های مهم بورس تهران، آخرین قیمت معاملات سهام ایران خودرو 189 بود و سایپا هم 170 تومان. قیمت این سهم ها در روز چهارشنبه 11 آبان، یک کاهش پیدا کرد ولی قیمت سهم های شرکت های نیرو محرکه و ایندامین یک مقدار رشد داشتند. وضعیت شرکت های گروه خودرویی را چگونه ارزیابی می کنید؟

-مولفه های گروه خودرو، یک مقدار متفاوت است چرا که صنعت خودرو، صنعتی است که نیاز دارد روابط سیاسی کشور بهبود پیدا کند و قیمت ارز کاهش پیدا کند. همچنین باید فرآیند تولید و بهره وری این صنعت، تغییر کند. من شخصاً این صنعت را یک صنعت مثبت و رو به جلو نمی بینم.

*اگر توافق برجام، دوباره اجرا شود می تواند یک تحول بزرگ در صنعت خودرو ایجاد کند؟

-تحول بزرگ که خیر .لی قطعا و با توجه به جنس صنعت خودرو، اجرای دوباره برجام یک تحول ایجاد خواهد کرد. چرا که جنس صنعت، جنسی است که باید ارتقاء کند و با سایر کشورها تعامل داشته باشد چه از نظر تامین مواد اولیه و قطعات کلیدی و چه از نظر کاهش قیمت تمام شده.
این صنعت، صنعتی است که بدهی سنگینی دارد و نرخ تامین مالی به شدت در چند ماهه گذشته افزایش پیدا کرده است. در زمینه فروش ها، بحث قیمت گذاری دستوری وجود دارد و وزارت صنعت و معدن، در این زمینه تاکید زیادی دارد. پس از مطرح شدن استیضاح وزیر صنعت و معدن، هر چند ایشان در این وزارتخانه ماندگار شد، اما یکی از بحث های کلیدی که در خصوص آقای فاطمی مطرح بوده، بحث خودرو و قیمت های آن است.
از طرف دیگر، قیمت تمام شده افزایش پیدا می کند ولی به هر نحوی جلوی افزایش قیمت درب کارخانه گرفته می شود. این صنعت با چالش های جدی مواجه هست چه از نظر بهای تمام شده و چه از نظر درآمد و فروش.

*در مورد قیمت سهام سایپا برخی می گویند قیمت 150 نقطه حمایتی بوده و در مورد ایران خودرو 160 تومان نقطه حمایتی است. برخی هم محدوده حمایتی 150 تا 167 تومان را برای سایپا مطرح می کنند.
با توجه به این که مدت زیادی است که قیمت این سهام، پایین تر از این محدوده های حمایتی نرفته، آیا الان این سهم ها در پایین ترین سطح قیمت هستند؟

-من عوامل بنیادی را موثرتر از عوامل تکنیکال می دانم. ممکن است این سطوح حمایتی شکسته شوند و قیمت های پایین تر را هم ببیند. هر چند که بازیگران صنعت خودرو و سهام خودرویی، می توانند کارهایی انجام بدهند که این سهم ها سقوط نکنند.

لینک کوتاه خبر : https://eghtesadkhodro.com/?p=31236