دلایل شکست استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت/ واردات خودروهای خارجی با وجود کمبود منابع ارزی ممکن است؟

اقتصاد خودرو– استیضاح سیدرضا فاطمی امین، وزیر فعلی صنعت، معدن و تجارت در جلسه صبح روز سه شنبه 10 آبان 1401 در صحن مجلس برگزار شد و تعداد 182 نفر از مجموع 274 نماینده حاضر در جلسه، با دادن رای عدم اعتماد به وزیر صنعت و معدن، نسبت به برکناری او از وزارت مخالفت کردند و بر این اساس فاطمی امین، با این استیضاح برکنار نشد و دوره وزارت او ادامه پیدا می کند.

در این میان، تعداد 84 نفر نیز، موافق استیضاح و برکناری وزیر صنعت و معدن بوده و 6 نفر، رای ممتنع دادند. نکته جالب این که از بین 274 نماینده حاضر در جلسه استیضاح، رای 2 نفر باطله به شمار آمد و به همین دلیل، این استیضاح به این شکل 2 فقره رای باطله داشت.

در عین حال، با صحبت هایی که محمدباقر قالیباف به عنوان رئیس مجلس، در این جلسه مطرح کرد موضوع تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت به 2 وزارتخانه که توسط ابراهیم رئیسی در زمان مطرح شدن اولین استیضاح فاطمی امین، در تیر ماه 1401 طرح شده بود، منتفی شد و رئیس مجلس، اعلام کرد که مرکز پژوهش های مجلس و کارشناسان مختلف، به جمنع بندی تخصصی برای تفکیک این وزارتخانه نرسیدند.

 

*دیدگاه موافقان استیضاح

طراحان و موافقان استیضاح، در حوزه مرتبط به خودرو و واردات خودروهای خارجی گفتند که خرید خودرو برای مردم به ارزو تبدیل شده، فاطمی امین فردی پاک و سالم است اما توان مدیریت و ایستادن در برابر مافیا ندارد، فاطمی امین در مبارزه با فساد ضعیف عمل کرده است، فاطمی امین درک درستی از صنعت خودرو ندارد و مردم احترام، کار و اقدام انقلابی می خواهند.

استیضاح کنندگان وزیر صنعت و معدن به موارد دیگری هم اشاره کرده و گفتند: وزیر صنعت و معدن به جای غلبه بر مافیای خودرو در این مافیا هضم شد، تولید خودروهای بی کیفیت داخلی ادامه پیدا کرد، فاطمی امین تجربه و توان ندارد و باعث نابودی اعتماد عمومی شده، مافیا اجازه واردات آزاد و صحیح خودروهای خارجی را نداده است، سهام دولت در شرکت های بزرگ خودروسازی واگذار نشده، فاطمی امین در ایجاد ثبات قیمت ها و تنظیم بازار ناموفق بوده است و فاطمی امین یک مدیر ضعیف و ناکارآمد است و ضعف شدید در مدیریت دارد،

 

همچنین نمایندگان موافق استیضاح اظهار داشتند: مردم از گرانی به ستوه آمده اند، وزارت صنعت و معدن برنامه راهبردی برای افزایش تولید خودرو ندارد، مصرف سوخت خودروهای تولیدی باید از 13 لیتر در 100 کیلومتر به 6 لیتر برسد، کاهش قیمت فولاد و سیمان به دلیل کاهش قیمت جهانی و کاهش تقاضای بازار داخلی است و مجلس با این که هم خط دولت ابراهیم رئیسی است اما باید استقلال خودش را حفظ کند و فاطمی امین را از وزارت صنعت، معدن و تجارت برکنار کند.

 

*دیدگاه مخالفان استیضاح و دفاعیه وزیر صنعت، معدن و تجارت

مخالفان استیضاح یا همان مدافعان ادامه فعالیت فاطمی امین در وزارت صنعت و معدن که قبل از برگزاری جلسه استیضاح گفته بودند استیضاح در شرایط فعلی جامعه به مصلحت نیست، در جلسه استیضاح و در دفاع از فاطمی امین وزیر صنعت و معدن اظهار نظر کردند.

این نمایندگان طرفدار ادامه وزارت فاطمی امین، گفتند که فاطمی امین فهم خوبی از حوزه «صنعت، معدن و تجارت» دارد، رشد بخش صنعت در سه ماهه 1401 بیش از رشد اقتصادی کشور بوده است، تفکیک تولید از تجارت به نفع کشور نیست، فاطمی امین به دنبال استاندارد سازی و کاهش قیمت خودرو و در پی واردات خودروهای خارجی است، فاطمی امین خار چشم مافیای خودرو است، فاطمی امین اهل رانت و فساد نیست، فاطمی امین پُرکار است و برکناری او از وزارت به معیشت مردم صدمه می زند.

از طرف دیگر فاطمی امین، وزیر استیضاح شده که در حاشیه جلسه دولت در اوایل آبان 1401 گفته بود دست پُری برای جلسه استیضاح دارد در دو مرحله در همین جلسه استیضاح صحبت کرد و به طور خاص در ارتباط با صنعت و حوزه خودرو گفت که وارث مشکلات انباشته شده سال های قبل در وزارت صنعت، معدن و تجارت بوده و قبول دارد که ضعف هایی در انتصابات و تصمیم گیری و برنامه ریزی دارد.

 

او در ادامه دفاعیاتش افزود: خودروهای ناقص و کف پارکینگ خودروسازان را از 170 هزار دستگاه به صفر رسیده است، تورم تولید کننده و تورم بخش صنعت کاهش پیدا کرده است، با قاچاق و تقلب مقابله شده و 800 هزار کالا شناسه گرفته اند و 8 میلیارد کد رهگیری برای قطعات و لوازم یدکی خودرو صادر شده، تولید تراکتور و وانت افزایش پیدا کرده، اولین نفر در مبارزه با فساد است، کیفیت خودروهای داخلی پایین است، اجرای 100 پروژه برای حل مسائل صنعت و معدن و تجارت شروع شده و مسیرها روشن و همچنین آینده، امیدوار کننده است.

 

*علت مخالفت اقتصاددان کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با استیضاح

جعفر قادری که دکترای اقتصاد دارد، نماینده شیراز در مجلس بوده و عضو کمیسیون برنامه و بودجه است، چند روز قبل از برگزاری جلسه استیضاح، مخالفت خودش را با انجام این استیضاح اعلام کرد و گفت که استفاده از اهرم استیضاح در شرایط حساس کشور منطقی نیست، وزارت صنعت و معدن باید از افراد قوی تر استفاده کند و فاطمی امین وقت بیش تری برای صحبت با نمایندگان مجلس بگذارد تا شرایط فعلی را پشت سر بگذارد.

 

قادری که در روز سه شنبه 3 آبان 1401 همچنین گفته بود که شرایط کشور مناسب استیضاح نیست و با این استیضاح مخالفت کرده بود، پس از رای اعتماد مجدد مجلس به فاطمی امین، در گفت و گو با خبرنگار «اقتصاد خودرو» دلایل کلی مخالفت خودش با استیضاح را در اوایل آبان ماه جاری این طور برشمرد و گفت:

در دولت دوم آقای روحانی، تعداد زیادی سرپرست و وزیر در وزارت صنعت، معدن و تجارت منصوب شدند و این وضع بی ثباتی ایجاد کرده بود. اگر همان وضعیت در دولت آقای رئیسی هم ادامه پیدا می کرد مشکل جدی برای وزارت صنعت و معدن پیش می آمد. نکته بعدی این است که عملکرد وزیر صنعت و معدن در حوزه های افزایش تولید فولاد و خودرو، عملکرد خوبی بوده، رشد تولید، رشد قابل قبولی بوده و رشد بخش صنعت بیش از رشد بقیه بخش های اقتصاد کشور بوده است.

 

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در ادامه افزود: ما در این مدت چیزی درباره فساد مالی و فساد اخلاقی آقای فاطمی امین نشنیده ایم. نکته بعدی این است که ایشان در دولت های اول و دوم آقای احمدی نژاد، مسئولیت داشته و با حوزه صنعت و معدن و تجرات آشنایی دارد. در زمان دولت اول و دوم آقای روحانی هم که آقای فاطمی امین در دولت حضور نداشته، در آستان قدس رضوی، مرتبط با حوزه صنعت، معدن و تجارت بوده و از این حوزه بیگانه نیست. بنابراین اشراف و تسلط آقای فاطمی امین به این حوزه نسبت به بقیه افراد بیش تر است.

*معضل پیدا کردن جایگزین وزیر فعلی

قادری، با اشاره به دشواری ها و معضلات انتخاب فرد جایگزین بعدی برای وزارت صنعت، معدن و تجارت، گفت: ما اگر آقای فاطمی امین را استیضاح و برکنار کنیم ممکن است نفر بعدی، فردی قوی تر در این حوزه نباشد و مشکل ایجاد کند. نکته بعدی هم این است که حدود یک سال از شروع دوره وزارت آقای فاطمی امین گذاشته و یک سال، فرصت کافی برای ارزیابی کار وزیر نیست و باید زمان برای ارزیابی عملکرد بیش تری می گذشت.

 

نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود به پُرچالش بودن حوزه صنعت، معدن و تجارت اشاره کرده و اظهار داشت: اساساً حوزه صنعت، معدن و تجارت، یک حوزه پُرچالش است، دیدگاه های متفاوتی نسبت به حوزه صنعت، معدن و تجارت وجود دارد و یکی از دلایل این که وزرای مختلف صنعت و معدن در معرض استیضاح قرار می گیرند این است که این حوزه، یک حوزه پُرچالش است.

 

قادی در ادامه افزود: بخش قابل توجهی از مشکلاتی که وجود دارد دقیقاً با این حوزه ارتباط پیدا نمی کند و وقتی سیستم بانکی کشور، منابع مالی ندارد که بخش صنعت و معدن را تامین مالی کند، به همین دلیل میزان سرمایه گذاری در این حوزه قابل توجه نخواهد بود. همچنین تحریم ها و فشارهایی که علیه کشور اِعمال می شود و وجود دارد، بیش ترین آسیب را در مقایسه با بخش های کشاورزی و خدمات، به بخش صنعت می زند. مجموعه این عوامل باعث شد که مخالف استیضاح وزیر صنعت و معدن باشم.

 

در جلسه استیضاح وزیر صنعت و معدن، لطف الله سیاهکلی (عضو کمیسیون صنایع و معادن و یکگی از طراحان طرح استیضاح) نسبت به ایراد گرفتن به استیضاح کردن وزیر صنعت و معدن در شرایط فعلی انتقاد کرد و گفت طبق قانون، استیضاح کردن شرایط سهل و ساده ای دارد. در حالی که قادری، در هفته گذشته و پیش از جلسه استیضاح گفته بود در شرایط سیاسی فعلی، استیضاح فاطمی امین، منطقی نیست. در حالی که این عضو کمیسیون برنامه و بودجه با استیضاح وزیر بهداشت و درمان موافقت نشان داده و گفته عملکرد وزیر بهداشت به حدی ضعیف است که قابل دفاع نیست.

 

*دلایل مخالفت و موافقت با استیضاح وزیر صنعت و وزیر بهداشت

قادری در مورد مخالفت خودش با استیضاح یک وزیر (فاطمین امین) و موافقت با استیضاح یک وزیر دیگر (عین اللهی) در همین شرایط کنونی جامعه این طور اظهار نظر کرد: در حوزه بهداشت و درمان، عملکرد آقای عین اللهی، عملکرد قابل دفاعی نیست و ایشان نتوانست تعامل لازم را با نمایندگان مجلس داشته باشد. حتماً استیضاح وزیر بهداشت و درمان رای می آورد و اکثرا نمایندگان خواستار برکناری او از طریق استیضاح هستند. از طرفی همان اهمیت و حساسیتی که حوزه وزارت صنعت و معدن دارد شاید حوزه بهداشت نداشته باشد ولی مشکلات جدی در حزوه بهداشت وجود دارد و شاید در این حوزه راحت تر بشود استیضاح انجام شود.

 

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در روزهای گذشته گفته بود که طراحان استیضاح وزیر صنعت و معدن نتوانسته اند او را برای همراهی کردن با طرح استیضاح فاطمی امین، وزیر صنعت و معدن قانع کنند و مستندات محکم و قوی برای پیگیری استیضاح ارائه نکرده اند و در نتیجه منطقی تر این است که باید فرصت بیش تری به وزیر صنعت و معدن داده شود.

از طرفی طراحان استیضاح در مورد عدم انجام واردات خودرو، وضعیت صنعت خودرو و قیمت خودرو اظهار نظر کردند و قادری در مورد این که چه مستنداتی می توانست او را قانع به استیضاح وزیر صنعت و معدن کند، به خبرنگار «اقتصاد خودرو» می گوید:

در مورد واردات خودروهای خارجی محدودیت های ارزی داریم و اگر به واردات خودرو اجازه بدهیم به منابع ارزی کشور فشار می آید. در نتیجه این وضع، باعث افزایش نرخ ارز می شود و همین موضوع می تواند هزینه تمام شده خودروهای وارداتی و هزینه تولید خودروهای داخلی را افزایش بدهد و به تورم دامن بزند.

 

قادری در این زمینه و در ادامه سخنانش افزود: ما در شرایطی هستیم که تحت تحریم و فشارهای اقتصادی هستیم. در این شرایط باید بخش تولید ما رشد قابل توجهی را تجربه کند و باید این فرصت و امکان را به تولیدات داخلی بدهیم. از طرف دیگر، ما با این مشکل مواجه هستیم که اگر سقف قیمتی خودروهای وارداتی، سقف بالایی باشد واردات خودروهای لوکس انجام می شود که مورد نیاز قشرهای مرفه جامعه است.

*چالش های واردات خودرو در زمانه کمبود منابع ارزی

در آئین نامه مصوب دولت، سقف قیمتی برای هر خودروی وارداتی 20 هزار یورو تعیین شده و واردات خودروهای کمتر از 10 هزار یورو و به اصطلاح اقتصادی مورد تشویق قرار می گیرد و در اولویت بندی دولت، جایگاه خاصی برای واردات دارد. قادری در این زمینه هم این طور اظهار نظر کرد: اگر خودروهای کمتر از 10 هزار یورو وارد کنیم شاید این خودروها، چندان کیفی و قابل قبول نباشند و اگر هم منابع ارزی به واردات اختصاص پیدا کند مشکل ایجاد می کند.

 

نماینده شیراز در ادامه صحبت های خود در خصوص واردات خودروهای خارجی افزود: ما باید اجازه بدهیم هر کسی می خواهد برای مونتاز خودرو اقدام کند تا درصدی از تولید خودرو، در داخل کشور انجام شود و ارزش افزوده بیش تری در کشور به دست آید. ما باید به سمت و سویی برویم که به تولید داخلی کمک کنیم و اگر هم می خواهد وارداتی انجام شود حقوق گمرکی دریافتی را صرف تحقیقات خودرو شود تا کیفیت خودروهای داخلی ارتقا پیدا کند و کمک کند به این که قابلیت رقابت خودروهای داخلی با خودروهای خارجی بیش تر شود.

 

عوارض گمرکی در جهت تقویت خودروسازان داخلی؟

مجلس شورای اسلامی با تصویب و اصرار بر تایید طرح ساماندهی صنعت خودرو، بر آن شد که واردات خودروهای خارجی نیز انجام شود تا به تقاضای بازار داخلی خودرو پاسخ داده شود و رقابت در صنعت خودرو ایجاد شود.

دولت، آئین نامه مربوط به این قانون در خصوص واردات خودرو را در مرداد 1401 به تصویب رساند و بعداً و پس از ایرادات وارده بر آن توسط مجلس، مدتی بعد دولت این ایرادات را اصلاح و در ابان 1401 اعلام کرد واردات خودرو به زودی شروع می شود. قادری در جواب این سوال که اگر مشکل تامین منابع ارزی وجود دارد و اگر قرار باشد از تولید داخلی حمایت شود، آیا این وضع به معنای این است که عملاً واردات خودروهای خارجی انجام نخواهد شد گفت:

من اعتقاد دارم که نباید به طور کامل دروازه های کشور را برای واردات باز بگذاریم چرا که تولید داخلی ما مشکل پیدا کند. همچنین نباید به طور کامل واردات خودرو ممنوع باشد که مشکل ایجاد شود و به همین دلیل باید یک تعادل ایجاد کنیم که فضای رقابتی در کشور ایجاد شود ولی منابع حاصل از واردات خودرو یا حقوق گمرکی صرف تقویت تولید داخلی کنیم.

 

این اقتصاددان و نماینده مجلس  شیراز، در پایان سخنان خود در گفت و گو با «اقتصاد خودرو» افزود: با واردات خودرو، رانتی را برای تولید کننده داخلی ایجاد نکنیم و قیمت محصولات تولید کننده داخلی چندان اضافه نشود. از طرف دیگر، این منابع را در جهت تقویت بنیه های علمی و تحقیقاتی خودروسازان ایرانی به کار بگیریم که کیفیت تولیدات داخلی ارتقاء پیدا کند و اگر این اقدامات با هم انجام شود به نتیجه مطلوب می رسیم.

 

لینک کوتاه خبر : https://eghtesadkhodro.com/?p=30987